موجودات فضایی

در طول سال ها، نشانه های فراوانی از وجود زندگی فرازمینی دیده شده است...

 مدارک جنجالی مهم از وجود زندگی فرازمینی (Extraterrestrial Life)

در طول سال ها، نشانه های فراوانی از وجود زندگی فرازمینی دیده شده است. نیوساینتیست نگاهی دارد به ۱۰ مورد از جنجالی ترین این اکتشافات. در این پست به بررسی ۵ مورد از این اکتشافات می پردازیم. ۵ مورد دیگر در پست بعدی ارائه خواهد شد.

ده مورد از شواهد جنجالی برای وجود حیات فرازمینی به گزارش نیوساینتیست (Top 10: Controversial pieces of evidence for extraterrestrial life) بخش نخست

 

۱- ۱۹۷۶، فرودگرهای وایکینگ (Viking) در مریخ نشانه هایی از مواد شیمیایی حاکی از وجود حیات یافتند

۲- ۱۹۷۷، سیگنال فرازمینی ناشناخته “Wow” توسط تلسکوپ رادیویی دانشگاه ایالتی اوهایو شناسایی شد

۳- ۱۹۹۶، “فسیل هایی” از مریخ در شهاب سنگ ALH80041 به دست آمده از قطب جنوب کشف شدند

۴- ۲۰۰۱، تخمینی دقیق تر از “معادله دریک” (Drake equation) نشان می دهد کهکشان ما می تواند شامل صدها هزار سیاره دارای حیات باشد

۵- ۲۰۰۱، این نظریه مطرح شد که سایه سرخ رنگ اروپا (Europa)، ماه (قمر) مشتری، به دلیل قطعات یخ زده باکتری به وجود آمده است، که البته این نظریه به توضیح سیگنال مادون قرمزی که این ماه از خود ساطع می کند نیز کمک کرد

۶- ۲۰۰۲، دانشمندان روسی ادعا کردند ممکن است نوعی میکروب مرموز مقاوم در برابر اشعه بر روی مریخ رشد کرده باشد.

۷- ۲۰۰۲، نشانه های شیمیایی مبنی بر وجود حیات در داده های قدیمی کاوشگرها و فرودگرهای سیاره ناهید یافت شد. آیا در ابرهای ناهید میکروب وجود دارد؟

۸- ۲۰۰۳، آثار گوگرد بر سطح اروپا، ماه مشتری، ممکن است محصولات زائد کولونی های باکتریایی زیرزمینی باشد

۹- ۲۰۰۴، متان موجود در اتمسفر کره مریخ نشان از متابولیسم میکروبی دارد.

۱۰- ۲۰۰۴، یک سیگنال رادیویی مرموز سه بار توسط پروژه SETI دریافت گردید و هر سه بار این پیغام از یک منطقه از فضا ارسال می شد.

---

۱- ۱۹۷۶، فرودگرهای وایکینگ (Viking) در مریخ نشانه هایی از مواد شیمیایی حاکی از وجود حیات یافتند

آزمایشات انجام شده روی نمونه های خاک به دست آمده از کره مریخ توسط فرودگرهای وایکینگ ناسا حاکی از شواهدی شیمیایی برای وجود حیات فرازمینی بود. در یک آزمایش، خاک با مواد مغذی گروه رادیواکتیو-کربن مخلوط گشته، تولید یا عدم تولید گاز متان رادیواکتیو مورد آزمون قرار گرفت.

نتیجه آزمایش مثبت بود. تولید متان رادیواکتیو نشان داد که ماده ای در خاک با مواد مغذی سوخت و ساز کرده که به تولید گاز رادیواکتیو منجر شده است. اما دیگر آزمایشات در محل هیچ گونه نشانی از حیات فرا زمینی نشان نداد، و به همین دلیل ناسا اعلام کرد که نتیجه مثبت آزمایش اشتباه بوده است.

با این وجود، یکی از دانشمندان اصلی، و دانشمندان دیگری که این داده ها را بارها آنالیز کرده اند، همچنان یافته حاصل از این آزمایش را قبول دارند. آن ها معتقدند آزمایشات دیگری که در محل انجام گرفته فاقد تجهیزات کافی برای جست و جوی حیات مولکول های ارگانیک، نشانگر کلیدی وجود حیات، بوده است.

 

۲- ۱۹۷۷، سیگنال فرازمینی ناشناخته “Wow” توسط تلسکوپ رادیویی دانشگاه ایالتی اوهایو شناسایی شد

در آگوست ۱۹۷۷ تلسکوپ رادیویی دانشگاه ایالتی اوهایو یک پالس پرتو نامعمول را در جایی نزدیک به صورت فلکی قوس (Sagittarius) تشخیص داد. این سیگنال ۳۷ ثانیه ای به قدری تعجب آور بود که اخترشناسی که بر داده ها نظارت می کرد بر روی نتایج چاپی تلسکوپ واژه تعجب “Wow!” را نوشت.

این سیگنال در محدوده ای از فرکانس رادیویی قرار داشت که ارسال آن در تمام کشورهای کره زمین ممنوع است. به علاوه این که منابع طبیعی پرتوهای فضایی معمولاً دارای دامنه فرکانس گسترده تری هستند.

از آنجایی که نزدیک ترین ستاره در آن مسیر ۲۲۰ میلیون سال نوری با ما فاصله دارد، این پرتو یا توسط یک رویداد نجومی بسیار عظیم ایجاد شده یا این که بیگانگان فضایی هوشمند آن را به وسیله یک دستگاه فرستنده بسیار قدرتمند ارسال کرده اند. هنوز توضیح روشنی برای این سیگنال ارائه نشده است.

۳- ۱۹۹۶، “فسیل هایی” از مریخ در شهاب سنگ ALH80041 به دست آمده از قطب جنوب کشف شدند

دانشمندان ناسا طی اطلاعیه ای جنجال برانگیز در سال ۱۹۹۶ اعلام کردند که در قطعه سنگ سیب زمینی شکل مریخی، میکروب های فسیل شده یافته اند. این شهاب سنگ که احتمالاً در اثر انفجار از سطح کره مریخ کنده شده و ۱۵ میلیون سال در منظومه شمسی سرگردان بوده است، سرانجام در قطب جنوب به زمین برخورد کرده و در سال ۱۹۸۴ کشف شده بود.

بررسی دقیق نشان داد که این سنگ حاوی مولکول های اورگانیک و مشخصات ریزی از مگنتیت های کانی، که گاه در باکتری های زمینی یافت می شود، می باشد. همچنین، پژوهشگران ناسا با بررسی سنگ زیر میکروسکوپ الکترونی مدعی شدند شواهدی از «نانوباکتری‌ ها» یافته اند.

اما از آن زمان تا کنون شواهد یاد شده بارها به چالش کشیده شده اند. دیگر کارشناسان گفته اند ذرات مگنتیت اصلاً شبیه مگنتیت های یافت شده در باکتری نیستند، و منشأ مولکول های ارگانیک هم آلاینده های زمینی بوده است. همچنین، پژوهشی که در سال ۲۰۰۳ انجام گرفت نشان داد چگونه کریستال هایی که شبیه نانو باکتری هستند می توانستند در آزمایشگاه طی فرایندهای شیمیایی به وجود آمده باشند.

۴- ۲۰۰۱، تخمینی دقیق تر از “معادله دریک” (Drake equation) نشان می دهد کهکشان ما می تواند شامل صدها هزار سیاره دارای حیات باشد

در سال ۱۹۶۱، فرانک دریک، اخترشناس رادیویی آمریکایی، معادله ای برای تسهیل محاسبه تعداد سیارات کهکشان که می توانند دارای زندگی باشند – قادر به برقراری ارتباط با ما هستند – ایجاد کرد.

معادله دریک هفت عامل را در یک دیگر ضرب می کند از جمله: نرخ تشکیل سیاره هایی همچون خورشید ما، درصد سیارات زمین مانند و درصد سیاراتی که روی آن ها زندگی شکل می گیرد. بسیاری از این ارقام محل بحث فراوانی دارند، اما خود دریک عدد نهایی تمدن های ارتباط برقرارکننده در کهکشان را تقریباً ۱۰,۰۰۰ تخمین می زند.

در سال ۲۰۰۱، تخمینی دقیق تر از تعداد سیارات دارای زندگی در کهکشان – که با استفاده از داده ها و نظریات جدید صورت گرفت – رقمی برابر با صدها هزار ارائه کرد. برای نخستین بار، پژوهشگران تخمین زدند که چند سیاره می توانند در «دامنه زندگی» (“habitable zone”) پیرامون ستارگان قرار بگیرند تا در آن ها آب به صورت مایع وجود داشته باشد و عمل فتوسنتز نیز انجام گیرد. نتایج نشان می دهد که یک سیاره قابل سکونت مشابه زمین می تواند تنها در فاصله چندصد سال نوری از ما قرار داشته باشد.

۵- ۲۰۰۱، این نظریه مطرح شد که سایه سرخ رنگ اروپا، ماه (قمر) مشتری، به دلیل قطعات یخ زده باکتری به وجود آمده است، که البته این نظریه به توضیح سیگنال مادون قرمزی که این ماه از خود ساطع می کند نیز کمک کرد

پژوهشگران ناسا در سال ۲۰۰۱ عنوان کردند که تن قرمز اروپا ممکن است به دلیل وجود میکروب های فضایی باشد. اگرچه بیشتر سطح اروپا را یخ پوشانده است، داده ها نشان میدهد که این ماه به گونه ای عجیب پرتو مادون قرمز از خود ساطع می کند. این امر نشان می دهد که چیزی – شاید نمک های منیزیم – آن را تشکیل داده اند. اما هنوز کسی نتوانسته است ترکیب صحیحی از مواد را ارائه دهد که با داده های همخوانی داشته باشد.

شگفت آن که طیف های مادون قرمز برخی باکتری های زمینی – باکتری هایی که در شرایط بسیار سخت دوام می آورند – به اندازه نمک های منیزیم برای داده های موجود صدق می کند. به علاوه، برخی از این باکتری ها به رنگ های سرخ و قهوه ای هستند که می تواند دلیلی برای سرخ رو بودن اروپا باشد. زنده ماندن برای باکتری ها در اتمسفر نامساعد و دمای منهای ۱۷۰ درجه ای سطح اروپا می تواند بسیار دشوار باشد، اما شاید آن ها بتوانند در سطح مایع داخلی که گرمتر است دوام بیاورند. فعالیت های ژئولوژیکی ممکن است به صورت دوره ای باعث پرتاب آن ها به بیرون و انجماد سریع شان بر روی سطح اروپا شود.

در طول سال ها، نشانه های فراوانی از وجود زندگی فرازمینی دیده شده است. نیوساینتیست نگاهی دارد به ۱۰ مورد از جنجالی ترین این اکتشافات. در پست پیشین به بررسی پنج مورد از این اکتشافات پرداختیم. در این پست، پنج مدرک جنجالی دیگر از وجود حیات فرازمینی را معرفی خواهیم کرد.

ده مورد از شواهد جنجالی برای وجود حیات فرازمینی به گزارش نیوساینتیست (extraterrestrial life) بخش پایانی

۱- ۱۹۷۶، فرودگرهای وایکینگ (Viking) در مریخ نشانه هایی از مواد شیمیایی حاکی از وجود حیات یافتند

۲- ۱۹۷۷، سیگنال فرازمینی ناشناخته “Wow” توسط تلسکوپ رادیویی دانشگاه ایالتی اوهایو شناسایی شد

۳- ۱۹۹۶، “فسیل هایی” از مریخ در شهاب سنگ ALH80041 به دست آمده از قطب جنوب کشف شدند

۴- ۲۰۰۱، تخمینی دقیق تر از “معادله دریک” (Drake equation) نشان می دهد کهکشان ما می تواند شامل صدها هزار سیاره دارای حیات باشد

۵- ۲۰۰۱، این نظریه مطرح شد که سایه سرخ رنگ اروپا (Europa)، ماه (قمر) مشتری، به دلیل قطعات یخ زده باکتری به وجود آمده است، که البته این نظریه به توضیح سیگنال مادون قرمزی که این ماه از خود ساطع می کند نیز کمک کرد

۶- ۲۰۰۲، دانشمندان روسی ادعا کردند ممکن است نوعی میکروب مرموز مقاوم در برابر اشعه بر روی مریخ رشد کرده باشد.

۷- ۲۰۰۲، نشانه های شیمیایی مبنی بر وجود حیات در داده های قدیمی کاوشگرها و فرودگرهای سیاره ناهید یافت شد. آیا در ابرهای ناهید میکروب وجود دارد؟

۸- ۲۰۰۳، آثار گوگرد بر سطح اروپا، ماه مشتری، ممکن است محصولات زائد کولونی های باکتریایی زیرزمینی باشد

۹- ۲۰۰۴، متان موجود در اتمسفر کره مریخ نشان از متابولیسم میکروبی دارد.

۱۰- ۲۰۰۴، یک سیگنال رادیویی مرموز سه بار توسط پروژه SETI دریافت گردید و هر سه بار این پیغام از یک منطقه از فضا ارسال می شد.

---

۶- ۲۰۰۲، دانشمندان روسی ادعا کردند ممکن است نوعی میکروب مرموز مقاوم در برابر اشعه بر روی کره مریخ (Mars) رشد کرده باشد.

در سال ۲۰۰۲، زیست اخترشناسان روس مدعی شدند که Deinococcus radiodurans های بسیار مقاوم بر روی کره مریخ رشد کرده اند. این میکروب می تواند در برابر اشعه هایی مقاومت کند که یک هزارم آن برای انسان مرگبار است.

این دانشمندان روس یک گروه باکتری را با میزانی از اشعه مورد حمله قرار دادند که ۹۹٫۹۹% آن ها را می کشت. سپس، به باکتری های بازمانده اجازه دادند تکثیر شوند و چرخه را تکرار کردند. پس از ۹۹ بار تکرار چرخه، ۵۰ برابر اشعه اولیه برای کشتار باکتری ها لازم بود. آنان محاسبه کردند که هزاران چرخه لازم است تا یک میکروب معمولی E.Coli به اندازه Deinococcus مقاوم شود. روی کره زمین، قرار گرفتن در برابر این میزان اشعه بین یک میلیون تا ۱۰۰ میلیون سال زمان می برد. به ادعای آنان در تاریخ ۳٫۸ میلیارد ساله زندگی بر روی کره زمین، زمان کافی برای ایجاد چنین مقاوتی وجود نداشته است.

به عکس، سطح کره مریخ، که توسط اتمسفر با چگالی بالا محافظت نمی شود، به اندازه ای تحت بمباران تشعشعات قرار دارد که میکروب ها می توانند همان میزان اشعه را در تنها چند صدهزار سال دریافت نمایند. این پژوهشگران بر این باورند که اجداد Deinococcus توسط یک سیارک از سطح مریخ کنده شده و همراه شهاب سنگ ها به زمین افتاده اند. البته محققان دیگری نیز هستند که در این مورد تردید دارند.

۷- ۲۰۰۲، نشانه های شیمیایی مبنی بر وجود حیات در داده های قدیمی کاوشگرها و فرودگرهای سیاره ناهید (Venus) یافت شد. آیا در ابرهای ناهید میکروب وجود دارد؟

اخترزیست شناسان دانشگاه تگزاس در سال ۲۰۰۲ مدعی شدند که وجود حیات در ابرهای ناهید بهترین دلیل برای توضیح موارد غیرعادی عجیب در ترکیب اتمسفر آن است. آنان داده های به دست آمده از کاوشگران فضایی پایونیر (Pioneer) و ماژلان (Magellan) ناسا و مأموریت های فرودگر روسی ونرا (Venera) بر روی ناهید از دهه ۱۹۷۰ را دوباره با دقت بیشتر بررسی کردند.

اشعه خورشید و صاعقه اصولاً باید انبوهی از کربن مونوکسید (carbon monoxide) بر روی ناهید ایجاد کرده باشد، در حالی که میزان کربن مونوکسید در این سیاره بسیار اندک است، گویی چیزی آن را از بین می برد. هیدروژن سولفید ( hydrogen sulphide) و سولفور دی اوکساید (sulphur dioxide) نیز هر دو با هم حضور دارند. این دو بلافاصله با هم واکنش می دهند و معمولاً در مجاورت هم یافت نمی شوند، مگر این که فرایندی باعث تولید دائمی آن ها شود. عجیب ترین مسئله، وجود کربونیل سولفید (carbonyl sulphide) است. این ترکیب در کره زمین تنها توسط میکروب ها یا کاتالیزورها تولید می شود، و هیچ فرایند غیرارگانیکی کشف نشده است که بتواند آن را تولید کند.

پاسخ پیشنهادی پژوهشگران به این معما این است که در اتمسفر سیاره ناهید، میکروب ها زندگی می کنند. سطح داغ و اسیدی ناهید به احتمال فراوان مانع از وجود هر گونه حیات است، اما شرایط اتمسفر در فاصله ۵۰ کیلومتری از خود سیاره با دمای ۷۰ درجه سانتیگراد و فشار مشابه فشار در کره زمین، پذیرنده تر و مرطوب تر است.

 

۸- ۲۰۰۳، آثار گوگرد (sulphur) بر سطح اروپا (Europa)، ماه مشتری (Jupiter’s moon)، ممکن است محصولات زائد (waste products) کولونی های باکتریایی زیرزمینی باشد

در سال ۲۰۰۳، دانشندان ایتالیایی این فرضیه را مطرح کردند که آثار سولفور در اروپا ممکن است نشانه ای از زندگی فضایی باشد. این ترکیبات نخستین بار توسط کاوشگر فضایی گالیله (Galileo space probe) کشف شد و به دنبال آن شواهدی مبنی بر وجود اقیانوس گرم شده توسط فعالیت های آتفشانی در زیر پوسته یخی این ماه ارائه گردید.

آثار سولفور مشابه محصولات زائد حاصل از تولید باکتری ها هستند که در یخ سطح دریاچه های جنوبگان کره زمین گرفتار می شوند. باکتری های یاد شده در آب های زیر یخ ها زنده می مانند. پژوهشگران می گویند باکتری های مشابه ممکن است زیر سطح اروپا وجود داشته باشند. محققان دیگری نیز هستند که این دیدگاه را رد می کنند و معتقدند سولفور به نحوی از ماه مجاور اروپا – یعنی آیو (Io) – که در آن سولفور به وفور یافت می شود، به اروپا منتقل می شود.

۹- ۲۰۰۴، متان (Methane) موجود در اتمسفر کره مریخ نشان از متابولیسم میکروبی دارد.

در سال ۲۰۰۴ سه گروه جداگانه – با بهره گیری از از تلسکوپ های مستقر در زمین و کاوشگر فضایی مدارگرد Mars Express متعلق به سازمان فضایی اروپا (European Space Agency- به اختصار ESA) – نشانه هایی از وجود متان در کره مریخ یافتند. نکته قابل توجه این که تقریباً تمام متان موجود در اتمسفر کره زمین توسط باکتری ها و دیگر اشکال حیات تولید می شود.

متان موجود در مریخ همچنین ممکن است بر اثر فعالیت های آتشفشانی، ذوب شدن ذخایر زیرزمینی منجمد، یا برخورد دنباله دار به وجود آمده باشد. به هر حال، مدت زیادی از ایجاد آن نمی گذرد ، چرا که بر روی مریخ، گاز به سرعت نابود می شود با این که در فضا ناپدید می گردد.

در ژانویه سال ۲۰۰۵، یکی از دانشمندان سازمان فضایی اروپا طی اظهاراتی بحث برانگیز اعلام کرد که شواهدی مبنی بر وجود فرمالدهید (formaldehyde)، که از اکسایش متان تولید می شود، یافته است. اگر این نظریه اثبات شود، نظریه وجود میکروب ها نیز تقویت خواهد شد چرا که برای تولید میزان فرمالدهید عنوان شده، سالانه ۲٫۵ میلیون تن متان لازم است.

روش هایی برای تأیید وجود این گاز وجود دارد، اما دانشمندان ابتدا باید بتوانند تجهیزات لازم را به مریخ بفرستند.

۱۰- ۲۰۰۴، یک سیگنال رادیویی مرموز سه بار توسط پروژه SETI دریافت گردید و هر سه بار این پیغام از یک منطقه از فضا ارسال می شد

در فوریه سال ۲۰۰۳، اخترشناسان پروژه جست و جوی هوش فرازمینی (search for extraterrestrial intelligence- به اختصار SETI) با استفاده از یک تلسکوپ عظیم مستقر در پرتوریکو ۲۰۰ منطقه از آسمان را که پیشتر سیگنال های رادیویی نامعلوم از آن ها ارسال شده بود مورد بررسی مجدد قرار دادند. سیگنال ها همگی ناپدید شده بودند به جز یکی که قوی تر شده بود.

این سیگنال – که هنوز هم بهترین گزینه در مورد تماس بیگانگان فضایی محسوب می شود – از نقطه ای میان صورت فلکی حوت (Pisces) و حمل (Aries) صادر می شود، جایی که در آن هیچ ستاره یا سیاره ای یافت نشده است. عجیب آن که این سیگنال بر روی یکی از فرکانس هایی است که هیدروژن (hydrogen)، رایج ترین عنصر، در آن جذب شده انرژی آزاد می کند. برخی اخترشناسان بر این باورند که این به احتمال زیاد همان فرکانسی است که بیگانگان فضایی مورد نظر ارسال می کنند.

البته این احتمال هم وجود دارد که منبع سیگنال دریافت شده، یک پدیده طبیعی است که تا کنون دیده نشده است. مثلاً یک سیگنال رادیویی ضربه ای نامشخص، که در سال ۱۹۶۷ گمان شده بود منبعی مصنوعی دارد، در واقع نخستین مشاهده یک تپ اختر بود.